PetroMining МӨҰ Қауымдастығы ҚР Парламенті Мәжілісінде МӨҰ өндіру деңгейін қалпына келтіруге арналған шешімдермен таныстырды

PetroMining МӨҰ Қауымдастығының президенті Саят Боранбеков ҚР Энергетика министрінің қатысуымен Үкімет сағатында "Мұнай саласының ағымдағы қызметі мен даму перспективалары туралы" тақырыбында сөз сөйледі.

ҚР Парламенті Мәжілісінде PetroMining МӨҰ Қауымдастығы МӨҰ-ның өндіру деңгейін қалпына келтіру шешімдерін таныстырды. Баяндаманың барысында ол Қазақстандағы мұнай өндіру Теңіз, Қарашығанақ, Қашаған сияқты ірі жобалар ғана емес екенін еске салып, еліміздің мұнай саласына шағын МӨҰ үлесінің маңыздылығын атап өтті. Шын мәнінде тәуелсіз мұнай өндіруші компаниялардың (МӨҰ) тәуелсіз өндірісі және "ҚазМұнайГаз" өндірісі елдің энергетикалық қауіпсіздігін қолдайды және экономиканың белгілі бір секторларын субсидиялайды.

Ресми мәліметтер бойынша, жағдай өте тұрақты, мұнай мен газ конденсатын өндіру деңгейінің сақталуы байқалады: 2021 жылы жалпы өндіру 85,88 млн тоннаны, 2022 жылы — 84,24 млн тоннаны, 2023 жылы — 89,97 млн тоннаны құрады.

Бірақ ірі жобаларды қоспағанда, 2018 жылдан 2023 жылға дейін "ҚазМұнайГаз" мұнай өндіруші ұйымдарының мұнай және газ конденсатын өндіруі 36,3-тен 30,2 млн тоннаға дейін (16,8% - ға) төмендеді. Ал МӨҰ-да төмендеу 21,2-ден 16,5 млн тоннаға дейін (22,1% - ға).

Соңғы жылдары МӨҰ және "ҚазМұнайГаз" өндірілген мұнайдың 50% елдің ішкі қажеттіліктеріне жеткізеді. Бұдан басқа, мұнай өнімдерін мемлекеттік реттеу арқылы олар ауыл шаруашылығы, коммуналдық қызметтер, жол құрылысы, көлік және ЖҚС сияқты салаларды қолдайды.

Саят Боранбеков ӨБК шеңберіндегі ірі жобаларға қолданылмайтын ішкі нарықты мұнаймен қамтамасыз ету жөніндегі талаптарды және ҚР Отын-энергетикалық кешенін дамытудың 2023-2029 жылдарға арналған тұжырымдамасын іске асыру бойынша қайта өңдеу көлемін 21 млн тоннаға дейін ұлғайту жөніндегі міндеттерді ескере отырып, ағымдағы жағдайларда мұнай-газ саласындағы сценарий нақты болып отыр, онда МӨҰ (оның ішінде "Қазмұнайгаз") 2029-2030 жылдарға қарай өндірілетін мұнайдың 100% ішкі нарыққа жеткізуге мәжбүр болады. PetroMining сарапшылары 2030 жылдан кейін ішкі нарықты қамтамасыз ету үшін мұнай жеткізілімінде тапшылық болуы мүмкін деп болжайды.

Мұнай өндірудің төмендеуіне бірнеше себептері бар. Біріншіден, бұл ескі кен орындарының қоры, екіншіден, әділ табыстың болмауы, бұл қазіргі өндірісті қолдау мен геологиялық барлауға жеткілікті түрде қайта инвестициялауға мүмкіндік бермейді.

PetroMining МӨҰ Қауымдастығының өкілі бүгінгі таңда Мемлекет басшысы қол қойған "Экономиканы ырықтандыру туралы жарлықтың" аясында Энергетика министрлігі мен БҚДА қолдауымен мұнай өнімдерінің көтерме бағаларын мемлекеттік реттеудің күшін жою күтіліп отырғанын атап өтті, бұл МӨҰ экономикасын жақсартуды және өз өндірістеріне қайта инвестициялау мүмкіндігін болжайды. Бірақ бұл ретте Үкіметте акциздер мөлшерлемелерін ұлғайту түрінде мұнай өнімдері бағасының өсімінен шамамен 50% алу мәселесі талқылануда.

Қауымдастық сарапшыларының пікірінше, мұнай-газ саласы үшін бірде-бір шешім мұнай экспорты мен ішкі нарық арасындағы табыстылықты (нетбэктерді) теңестіру болып табылады, бұл мұнай өндірудің төмендеуі жағдайында орта мерзімді перспективада "ҚазМұнайГаз" мен МӨҰ-да оның деңгейін қалпына келтіруге мүмкіндік береді.